หลังจากขาวเดิน 1.c4 c5 2.b3 Nf6 3.Bb2 g6 หมากขาวควรเดิน 4.Bxf6 หรือไม่?

1

ตำแหน่งหมากรูปนี้มาจากเกม Karpov – Browne, San Antonio 1972
หมากขาวเดินแต้มที่ทำให้หมากดำประหลาดใจโดย 4.Bxf6! เหตุใดผู้เล่นระดับโลกอย่าง Karpov
ถึงยอมแลกบิชอพที่ดีตัวนี้กับม้าหมากดำที่เพิ่งขึ้นมาจาก g8
แน่นอนว่าวัตถุประสงค์ของหมากขาวมิใช่เพื่อสร้างเบี้ยซ้อนที่ตา f6
แรงจูงใจของการกินแลกครั้งนี้ คือ หมากขาวต้องการควบคุมตา d5 โดยดึงเบี้ย e7 ไปที่ f6
เบี้ยซ้อนของหมากดำไม่ใช่จุดอ่อน เพียงแค่ ขาดความยืดหยุ่นเท่านั้น ซึ่งหากหมากดำยังไม่เดินเบี้ย c7-c5
หมากขาวคงไม่คิดแลกหมากในลักษณะเช่นนี้แน่
ต่อจากนี้ หมากขาวเปลี่ยนโครงสร้างเบี้ยของหมากดำ ทำให้หมากดำไม่สามารถป้องกันตา d5 ด้วยเบี้ยได้
กล่าวอีกนัยหนึ่ง คือ Karpov สร้างอสมมาตร ให้ตนเอง ในกรณีนี้ คือ 1. การเล่นระหว่าง ม้าและบิชอพ 2.
โครงสร้างเบี้ยที่เป็นต่อ และ 3. สร้างบ่อที่ตา d5 หลังจากนี้ Karpov
จะขึ้นหมากและใช้ประโยชน์จากปัจจัยอสมมาตรเหล่านี้ในการสร้างแผนการเดินขั้นต่อไป
เราลองมาดูว่าเกมดำเนินต่อไปอย่างไร
4…exf6 5.Nc3 (มิเช่นนั้น หมากดำจะเดิน d7-d5) 5…Bg7 6.g3 Nc6 7.Bg2 (หมากขาวนำตัวหมากมาควบคุม d5
อีกตัวหนึ่ง) สังเกตว่าม้า บิชอพ และเบี้ยของหมากขาว ประสานงานกันเพื่อควบคุม d5 เกมดำเนินต่อ โดย 7…f5
8.e3 หมากขาวหลีกเลี่ยง 8.Nf3 เพราะไม่มีส่วนช่วยในแผนการเดินขณะนี้ 8…O-O 9.Ng2 หมากขาวควบคุมตา d5
โดยสมบูรณ์ สังเกตว่าหากจำเป็นหมากขาวยังสามารถเดิน Ng2-f4 เพื่อย้ำตำแหน่ง d5 เพิ่มเติม

สรุปแนวคิดในตำแหน่งนี้
- ยังไม่มีอสมมาตรใดๆ ที่ชัดเจนเกิดขึ้น
- หน้าที่ของหมากขาว คือ สร้างอสมมาตร ที่เอื้ออำนวยประโยชน์ให้ฝ่ายตน
- การแลกหมากระหว่าง บิชอพ กับ ม้า ที่ตา f6 เป็นการสร้างอสมมาตรระหว่าง ม้าและบิชอพ และที่สำคัญ คือ
สร้างจุดอ่อนที่ตา d5
- เมื่อบ่อที่ตา d5 เกิดขึ้น การขึ้นหมากต่อไปของหมากขาวจะเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับการควบคุมตา d5
และขยายผลใช้ประโยชน์ในตาต่อๆ ไป

2

โย่วๆๆ
ได้ความรู้ครับ อืมม

3

หมากดำเพิ่งเดิน f7-f5 และหมากขาวกินเบี้ย exf5 ขณะนี้หมากดำต้องการกินเบี้ยกลับ และกำลังพิจารณา 1…Rxf5
, 1…Bxf5 , และ 1…gxf5 หมากดำกินเบี้ยอย่างไรจึงเหมาะสมที่สุด

4

1…Rxf5 เป็นตาเดินที่ไม่เหมาะสมเนื่องจากสาเหตุหลายประการ คือ หมากดำวางเรือในตำแหน่งที่ไม่ปลอดภัย
และถูกโจมตีโดยง่าย และปลอยให้หมากขาวควบคุมตา e4 โดยง่าย รวมทั้งหมากดำไม่ได้ประโยชน์ใดๆ
เป็นชิ้นเป็นอันจากการเอาเรือกินเบี้ย
1…Bxf5 ตานี้ดูเหมือนจะยั่วยวนผู้เล่นหลายท่าน หมากดำใช้บิชอพกินเบี้ยตานี้ไม่ดีนักเพราะเหตุใด
ทั้งที่เป็นการนำบิชอพออกมาใช้ในจังหวะที่โจมตีควีน และกินเบี้ยกลับไปในตัวด้วย
ปัญหาของการนำบิชอพกินเบี้ยตานี้ คือ หมากดำปล่อยให้หมากขาวควบคุมตา e4 ได้หลังจาก 2.Nde4 จากนั้น
2…Nf6 3.Bxc5 dxc5 4.Bd3 หมากขาวได้เปรียบเนื่องจากโครงสร้างเบี้ยเอื้ออำนวยให้ทางฝ่ายขาว และตา e4
ตกเป็นของหมากขาว อีกทางเลือกหนึ่งซึ่งค่อนข้างดีต่อหมากขาวเช่นกันภายหลังหมากดำใช้บิชอพกินเบี้ย คือ
1…Bxf5 2.Nde4 Nxe4 3.Nxe4 Bxe4 4.Qxe4 Nf6 5.Qc2 ในกรณีนี้
หมากขาวได้บิชอพคู่และมีโอกาสได้เลือกเล่นฝั่งควีนด้วยการเดิน c4-c5
ดังนั้นตาเดินที่ดีที่สุดของหมากดำ คือ 1…gxf5
เป็นการเดินที่ดูน่ากลัวสำหรับผู้เล่นหลายท่านเนื่องจากเปิดหน้าขุนตนเอง
ก่อนที่จะตำหนิเราลองมาดูข้อดีของหมากตานี้กันก่อน
- การเอาเบี้ย gxf5 ป้องกันหมากขาวนำตัวหมากมายืนที่ e4
- เบี้ยกลางกระดานของหมากดำเริ่มเคลื่อนไหวได้ จากนี้ทั้งสองฝ่ายต้องเฝ้าระวังตาเดิน …f5-f4 หรือ
…e5-e4 แม้ว่าในขณะนี้การเดิน …f5-f4 จะทำให้เกิดบ่อที่ตา e4 และการเดิน …e5-e4 จะทำให้หมากขาวยึดตา f4
ได้ก็ตาม แต่เราต้องยอมรับว่าในอนาคตอาจมีความเป็นไปได้ที่หมากดำจะเดินเบี้ยตัวใดตัวหนึ่ง
ซึ่งจะเป็นการนำบิชอพที่ตา g7 กลับมาใช้งานได้อีกครั้ง ทั้งนี้ เราลองเปรียบเทียบกับทางเลือกก่อนหน้านี้
1…Bxf5 2.Nde4 ดังจะเห็นได้ว่าบิชอพดำที่ตา g7 หมดอนาคตเลยทีเดียว
- หมากดำได้คลอง g อย่างไรก็ตามหลายท่านอาจโต้แย้งว่าเป็นการเปิดหน้าขุนตนเอง
ดังนั้นเราลองพิจารณาดูว่าฝ่ายใดมีพื้นที่ฝั่งขุนมากกว่า หมากดำใช่ไหม? และตามหลักที่ว่า
เราต้องเล่นในฝั่งที่เรามีข้อได้เปรียบ นั่นหมายความว่าหมากดำควรเล่นฝั่งขุน ซึ่งหมายความว่าการเปิดคลอง
g นั้นเข้ากันได้กับแผนการของหมากดำ และหมากดำสามารถใช้คลองนี้ได้โดยการเกิน …Kh8 และ …Rg8 ในอนาคต

เราลองมองที่ตำแหน่งหมากเริ่มต้นอีกครั้งจะเห็นว่าการใช้เบี้ยกินที่ f5 มีรูปให้หมากดำเล่นได้
ขณะที่การใช้บิชอพกินเบี้ยคืนนั้น ไม่ได้เอื้อประโยชน์ให้กับหมากดำนอกจากได้เบี้ยกลับคืนมาเท่านั้นเอง

สรุปตามหลักเกณฑ์ของอสมมาตร
- หมากขาวมีพื้นที่ฝั่งควีนมากกว่าเนื่องจากเบี้ย c4 และ d5
- หมากขาวต้องการขยายผลทางฝั่งควีนด้วยการเดิน a2-a3 ตามด้วย b3-b4 ไล่ม้าดำที่ยืนในตำแหน่งดี
และเตรียมพร้อมเปิดคลองเรือหลังจากที่เดินเบี้ยบุกรุกเข้าไป c4-c5
- โครงสร้างเบี้ยหมากดำ c7-d6-e5 ทำให้หมากดำมีพื้นที่ฝั่งขุนมากกว่า
ดังนั้นหมากดำต้องการเปลี่ยนความได้เปรียบนี้เป็นการโจมตีฝั่งขุน
- หมากดำขาดทุนเบี้ย 1 ตัว และต้องการกินเบี้ยกลับคืน ซึ่งการกินเบี้ยกลับคืนครั้งนี้
ควรจะสนับสนุนการเล่นทางฝั่งขุนด้วย
- ณ ขณะนี้ ม้าและควีนของหมากขาว จ้องตา e4 อยู่ ดังนั้นหากเป็นไปได้ หมากดำควรป้องกันตา e4
ไม่ให้ตกไปเป็นของหมากขาว

เรียนให้ทราบว่ารูปหมากที่นำมาเสนอส่วนใหญ่จะอ้างอิง และมาจาก text
เล่มเดียวกันกับเนื้อหาที่โพสก่อนหน้า ซึ่งเน้นความเข้าใจตำแหน่งหมาก โดยจะไม่เน้นหมากกล หรือ
Combination ที่ซับซ้อนมากนัก (บังเอิญคนแปลโง่น่ะค่ะ)
ทั้งนี้เนื้อหาก่อนหน้านี้สามารถค้นหาย้อนหลังได้ในกระทู้ “การวางแผนใน chess” นะ

5

คุณ v สู้ๆ โพสต่อจิๆ

6

คุณ v ไปไหนแย้ว โพสต่อจิ